Objaśnienia prawne Ministra Klimatu wydane na wniosek Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, na podstawie art. 33 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U z 2019 r. poz. 1292), dotyczące stosowania przepisów art. 50 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. ustawy o odpadach w zakresie obowiązku uzyskania wpisu w Rejestrze-BDO przez wytwórców odpadów będących mikroprzedsiębiorcami, małymi lub średnimi przedsiębiorcami.
Rejestracja w Rejestrze BDO
Dla producentów odpadów obowiązek rejestracji w rejestrze, który stanowi część Bazy Danych o Produktach, Opakowaniach i Gospodarce Odpadami (BDO), wiąże się z obowiązkiem prowadzenia ewidencji odpadów. Podmioty całkowicie zwolnione z prowadzenia ewidencji odpadów nie muszą rejestrować się w Rejestrze BDO. Producentów odpadów objętych częściowymi zwolnieniami z prowadzenia ewidencji odpadów (uproszczoną ewidencją) obowiązuje rejestracja w Rejestrze BDO.
Zwolnienia wynikające bezpośrednio z ustawy o odpadach. Obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów nie dotyczy niektórych kategorii producentów odpadów:
- producentów odpadów komunalnych,
- producentów odpadów w postaci wycofanych z eksploatacji pojazdów, jeśli pojazdy te zostały przekazane przedsiębiorcy prowadzącemu stację demontażu lub punkt zbierania pojazdów,
- producentów odpadów będących rolnikami gospodarującymi na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 ha, o ile nie muszą się zarejestrować z urzędu ze względu na posiadanie decyzji w zakresie wytwarzania odpadów.
Oprócz producentów odpadów, ustawa o odpadach całkowicie zwalnia niektóre podmioty gospodarujące odpadami z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów:
Osoby fizyczne i jednostki organizacyjne, które nie są przedsiębiorcami i wykorzystują odpady na własne potrzeby,
Podmioty organizujące nieprofesjonalne zbieranie odpadów.
Odpady biurowe i z działalności gospodarczej. Odpady powstające w ramach działalności biurowej lub innych drobnych działalności gospodarczych, podobne pod względem charakteru i składu do odpadów powstających w gospodarstwach domowych i niebędące odpadami niebezpiecznymi, mogą być traktowane jako odpady komunalne (np. papier, opakowania, meble i inne odpady wielkogabarytowe). Dlatego podmioty prowadzące działalność usługową, takie jak księgowość, doradztwo, działalność prawnicza, biurowa, fryzjerska, krawiecka, kosmetyczna (o ile nie wytwarzają odpadów medycznych w wyniku zabiegów medycyny estetycznej, takich jak strzykawki czy skalpele), są zwolnione z rejestracji w Rejestrze BDO jako producenci odpadów komunalnych.
Podobnie, sprzęt elektryczny lub elektroniczny, który nie zawiera składników niebezpiecznych, takie jak czajniki, lub zużyte tonery niezawierające składników niebezpiecznych, mogą być traktowane jako odpady komunalne. Tacy producenci odpadów nie muszą rejestrować się w Rejestrze BDO w związku z wytwarzaniem tych rodzajów odpadów.
Odpady o właściwościach niebezpiecznych pochodzące z innych źródeł niż gospodarstwa domowe nie mogą być uważane za odpady komunalne. Producenci tych odpadów nie są zwolnieni z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, chyba że zwolnienie takie jest określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów (Dz. U. z 2015 r. poz. 1431).
Zgodnie z art. 27 ust. 8 ustawy o odpadach, osoby fizyczne i jednostki organizacyjne, które nie są przedsiębiorcami, mogą poddawać odzyskowi tylko określone rodzaje odpadów, za pomocą określonych metod odzysku, określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2014 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami mogą poddawać odzyskowi na potrzeby własne, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. z 2015 r. poz. 93), i w takich ilościach, które mogą bezpiecznie wykorzystać na potrzeby własne.
Jeśli ilości odpadów określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, nie zostaną przekroczone, producent odpadów nie jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów. Oznacza to, że producent odpadów nie jest również zobowiązany do rejestracji w Rejestrze BDO. Jeśli jest to producent odpadów, który wytwarza wyłącznie odpady objęte opisanymi wyżej zwolnieniami z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, nie podlega obowiązkowi rejestracji w Rejestrze BDO w ogóle.
Przeniesienie obowiązków producenta odpadów. Artykuł 28 ustawy o odpadach umożliwia przeniesienie obowiązków producenta odpadów na podmiot, który nie jest producentem odpadów. Podmiot, który przejmuje obowiązki producenta odpadów, musi zapewnić, że odpady są gospodarowane zgodnie z ustawą o odpadach. Przeniesienie praw i obowiązków od producenta odpadów do innego podmiotu jest uzależnione od zawarcia pisemnej umowy.
Podmioty świadczące usługi lub prowadzące działalność handlową w tych samych pomieszczeniach, takie jak centra handlowe, mogą skorzystać z tej przepisu. Po przejęciu praw i obowiązków od producenta odpadów, podmiot jest odpowiedzialny za prowadzenie ewidencji odpadów i rejestrację w Rejestrze BDO jako producent odpadów.
Nieprofesjonalne zbieranie odpadów. Sklepy, szkoły i biura przyjmujące odpady powojenne lub opakowania odpadów angażują się w nieprofesjonalne zbieranie odpadów. Pojęcie nieprofesjonalnego zbierania odpadów jest wyjaśnione w art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy o odpadach, a warunki, jakie muszą spełnić takie podmioty, są określone w art. 45 ust. 2 tej samej ustawy. W przypadku odpadów powojennych (odpadów po konsumentach), w przypadku działalności małych przedsiębiorstw i biur, zarówno odpady komunalne, jak i niebezpieczne (małe urządzenia elektryczne lub elektroniczne, takie jak lampy fluorescencyjne, laptopy, monitory używane także w gospodarstwach domowych) mogą być traktowane jako odpady komunalne. Ponieważ osoby zaangażowane w nieprofesjonalne zbieranie odpadów są zwolnione z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, podmiot przekazujący odpady do takiego sprzedawcy może skorzystać z zwolnienia z obowiązku wystawiania kart przekazu odpadów.
Takie możliwości przewiduje art. 69 ust. 4 ustawy o odpadach, który pozwala na niekorzystanie z kart przekazu odpadów, jeśli jeden z posiadaczy odpadów, taki jak sprzedawca zajmujący się nieprofesjonalnym zbieraniem odpadów, nie podlega obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. Szczególny przypadek – połączenie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów.
Art. 69 ust. 4 ustawy o odpadach nie zwalnia od prowadzenia całej ewidencji odpadów, ale tylko od kart przekazu odpadów. W niektórych przypadkach producenci odpadów mogą być zwolnieni tylko częściowo (np. uproszczoną ewidencją odpadów), nadal jednak są zobowiązani do składania corocznych raportów dotyczących odpadów. Jeśli równocześnie występują oba te zwolnienia, tj. nie zostają przekroczone roczne ilości, które wymagają prowadzenia tylko kart przekazu odpadów, a jednocześnie z powodu przekazania odpadów sprzedawcy lub innemu zbieraczowi odpadów nieprofesjonalnym producent odpadów jest zwolniony z obowiązku wystawiania kart przekazu odpadów, producent odpadów jest zwolniony z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów w całości. Oznacza to, że producent odpadów nie jest również zobowiązany do rejestracji w Rejestrze BDO. Jeśli jest to producent odpadów, który wytwarza tylko odpady objęte opisanymi powyżej zwolnieniami z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, nie podlega obowiązkowi rejestracji w Rejestrze BDO.
